عطا بهرامی- اقتصاددان و استاد دانشگاه
موضوع افزایش نرخ سود بانکی از جمله موضوعاتی است که بر سر کاهش یا افزایش آن در اقتصاد بین مسئولان و کارشناسان بحث‌های مختلفی صورت می‌گیرد. یکی از مسائلی که توسط برخی کارشناسان یا مسئولان تأکید می‌شود افزایش نرخ سود بانکی نزدیک به خط تورم است.
برای پاسخ به این پرسش که افزایش نرخ سود بانکی می‌تواند منجر به کاهش تورم شود ابتدا باید به این پرسش پاسخ داده شود که از سال ۶۹ تاکنون که بانک‌بازی و سپرده‌گذاری مردم در بانک‌ها باب شد آیا سوددهی بیشتر به پس‌اندازهای مردم منجر به کاهش تورم شده است؟
قطعاً سیر تورمی که در تمام این سال‌ها اتفاق افتاده چنین موضوعی را نشان نمی‌دهد. اصولاً افراد ریسک‌پذیر سرمایه‌های خود را در بورس و افراد غیرریسک‌پذیر در بانک نگهداری می‌کنند، پس برای ریسک‌پذیرانی که با بورس آشنایی دارند بورس انتخاب نخست هست هر چند که آن‌ها طی چند ماه گذشته ۷۰درصد هم ضرر کرده‌اند، اما کسانی که ریسک‌پذیر نیستند با ۱۵ و ۲۰ درصد سود بانکی هم رضایت دارند.
بانک مرکزی باید به این موضوع پاسخ دهد که با افزایش نرخ سود بانکی چگونه می‌تواند مانع افزایش چاپ پول شود؛ چرا که با افزایش نرخ بهره سرعت عمل ماشین چاپ پول بیشتر می‌شود، بنابراین عملاً به افزایش تورم دامن زده می‌شود.
متأسفانه نظام بانکی ایران در مسیر اهداف واقعی خود کار نمی‌کند، بانک‌ها کار واسطه‌گری و اعطای تسهیلات به تولید را انجام نمی‌دهند، بلکه سپرده‌های مردم را دریافت می‌کنند و برای خود دارایی می‌خرند بنابراین برای پرداخت سود سپرده مجبور به چاپ پول بیشتر می‌شوند و عملاً در مدار تورم‌زایی بیشتر قرار می‌گیریم؛ مسئله‌ای که در عمل اتفاق افتاده و روزانه انجام می‌شود.
از این جهت عنوان می‌کنم که افزایش نرخ سود بانکی منجر به افزایش تورم می‌شود؛ چرا که هیچ بنگاهی نمی‌تواند ۲۵ درصد سود بانکی بدهد و از پس جبران سایر هزینه‌ها بربیاید و سود هم داشته باشد. طبق این برآورد یک بنگاه تولیدی باید ۷۰ درصد سود کند که متأسفانه در ایران تولید چنین سودهایی ندارد و نهایتاً بین ۵ تا ۱۰ درصد سود می‌کند، پس افزایش سود بانکی با توجه به اقتصادی که به شدت در فاز سفته‌بازی افتاده میسر نیست و هیچ کمکی به حل مسئله نمی‌کند.
نظر شما